Kinderen met autisme hebben een beperkte Theory of Mind . Hierdoor hebben ze niet voldoende inzicht in het eigen en andermans innerlijk. Daarnaast kunnen ze het grote geheel niet overzien. Omdat communicatie uit veel elementen bestaat (lichaamstaal, reageren op de ander, intonatie, gebaren enz.), is het niet verwonderlijk dat deze kinderen hier moeite mee hebben (De Bruin, 2021).
Eénrichtingsverkeer
De basis van natuurlijke communicatie is wederkerigheid. Bij communicatie van een kind met autisme ligt dit anders. Er is veel meer sprake van éénrichtingsverkeer. Deze kinderen communiceren vanuit het ‘ik’. Ze doen hun eigen verhaal en praten nauwelijks mét je.
Praktijkvoorbeeld:
Mama komt net thuis en ze vertelt dat ze op weg naar huis een aanrijding heeft gehad met de auto. Sven (6) heeft op school een vlag mogen tekenen, hij heeft een fascinatie voor vlaggen en weet precies welke vlag bij welk land hoort. Mama vertelt dat ze erg geschrokken is en verdrietig is dat ze de auto van iemand anders beschadigd heeft. Sven zegt alleen: “De Japanse vlag vind ik het mooist, omdat de rode stip precies in het midden staat.”
Taal letterlijk nemen
Het komt voor dat een kind met autisme andermans woorden niet begrijpt. Dit komt doordat hij deze niet aan kan passen aan de situatie.
Praktijkvoorbeeld:
De juf zegt tegen de klas: “We zijn klaar met eten, ruim je broodtrommel maar op in je tas.” Joep blijft zitten met zijn lege broodtrommel nog op tafel. Hij heeft niet begrepen dat met ‘we’ ook hijzelf wordt bedoeld.
De vraag achter de vraag
Een kind met autisme kan direct na de lunch al vragen: “Wanneer gaan we eten?” Dit heeft meestal niet te maken met het feit dat hij nog honger heeft. De vraag die achter deze vraag schuilt, is waarschijnlijk: “Hoe ziet de rest van de middag eruit voordat we weer gaan eten?” Er is behoefte aan duidelijkheid.
Deze duidelijkheid kunnen we bieden door op een passende manier met deze kinderen te communiceren. Om je bewust te laten worden van hoe je momenteel communiceert met je kind, is een handige checklist beschikbaar.